Editorial

L’armonisaziun è ina expressiun-clav da la discussiun en la politica d’educaziun. Sper l’armonisaziun da l’instrucziun sco ch’ella è previsa en il project HarmoS, datti la medema tendenza en connex cun l’instrucziun da linguas estras al stgalim secundar II ed a la scolaziun da magisters da linguas. 
Tge porta quai dentant sin il plaun da las linguas estras? En adina dapli secturs vul ins armonisar cun agids da standards, d’examens internaziunals e da livels da cumpetenza prescrits.
Inge Schwerdtfeger ha gia avant in pèr onns avertì a la McDonaldisaziun da l’instrucziun da linguas estras. Cun instruments sco il rom da referenza duai l’emprender linguas render pussaivla surtut effizienza da l’emprender, porscher resultats d’emprender pli calculabels ed offrir controllas davart il process d’emprender. Er sche questa posiziun è in pau extrema, ston ins tuttina constatar, ch’il pled valitar (assessment) en il titel dal rom da referenza è vegnì resguardà a moda bler pli dominanta ch’ils dus auters aspects l’emprender e l’nstruir. Ins na sviluppescha betg in profil da cumpetenzas per ils emprendiders, mabain ins tatga pli gugent si ad els in’etichetta, B2 per ils stgalim secundar II u C1/C2 per ils magisters dal stgalim primar u per il stgalim secundar I. Nua resta qua la variaziun dechantada dal rom da referenza e la pussaivladad da sviluppar profils da cumpetenza pli differenziads? Per tge dovran ins anc in Portfolio da linguas, sche nus ans laschain dictar las finamiras da l’instrucziun per las linguas estras da las pretensiuns d’examen da Cambridge, Goethe e CIEP? N’eri betg ina giada previs, ch’ils utilisaders, ils “practitioners”, analiseschian las opziuns numnadas en il rom da referenza e ch’els integrassan quels eventualmain en lur programs, per accordar els cun las scalas da referenza? 
Uschia pudess ins sviluppar in plan d’instrucziun per il stgalim secundar II cun profils da cumpetenza pli differenziads che satisfaschessan a la scolaziun generala dals gimnasiasts. Ins pudess p. ex. fixar in C1 per il leger (cun resguard pli ferm al svilup da cumpetenzas litteraras), sco er cun pretender cumpetenzas pli bassas (e pli realisticas?) per las autras cumpetenzas. 
Era entaifer la scolaziun dals scolasts da linguas ma pari pauc raschunaivel da simplamain fixar ch’i saja da cuntanscher livels C1 u C2. Dovran magisters dal stgalim secundar I quests livels per tut las cumpetenzas, sco ch’els èn vegnids determinads en il rom da referenza u datti descripturs specifics, p. ex. per la lingua en la classa (correct, ma simpel), che stuessan avair bler dapli paisa?
Empè d’ina armonisaziun fiss da preferir ina revalitaziun dals basegns dals differents emprendiders. U èsi be pli ina dumonda dal temp fin ch’il perpendicul da la debatta educativa bitta puspè davent dal focus sin l’output puspè vers il focus sin l’input? (gs)