Editorial

Diriger la scola u l’educaziun, sco dal reminent er da diriger tut ils subsistems da la societad, daventa ina fatschenta adina pli cumplexa. Senza strategias diversifitgadas e  meds tecnicamain fundads na pon ins strusch pli imaginar la scola. En in pajais che  ha defendì perseverantamain ses 26 sistems da scola sco tratg da sia identitad federala ha quest nuv quasi stuì vegnir en il petgen. Suenter emprimas emprovas da regularisaziun plitost reservadas durant ils onns 70 dal davos tschientaner paran tals pass uss d’esser definitivamain instradads. Cun sia incumbensa constituziunala dal 2006 per crear in „spazi d’educaziun svizzer“ l’onn 2006 ha il pievel mussà cleramain la direcziun. Tuttina para la sensibilitad helvetica envers emprovas da centralisaziun d’esser enragischada fermamain en la chapientscha da sasez ed en l’umus politic ed ins e bain cusseglià d’agir precautamain.  Quai emprova era la via da l’ „armonisaziun“ instradada da la CDEP (EDK) sur in concordat (al qual participeschan actualmain 15 chantuns) che ha prendì en mira la coordinaziun dals cuntegns da l’instrucziun. Suenter in lung temp da preparaziun ha la CEDP publitgà la stad passada ils standards da scolaziun naziunals. Cun agid da quels duai vegnir mess la basa per plans d’instrucziun per las differentas regiuns linguisticas e per la direcziun controllada da nossas scolas. Quai succeda en furma da cumpetenzas da basa operaziunalisadas e mesirablas. Senza dubi sa tracti qua d’in fitg impurtant eveniment politic-educativ che dumonda nossa attenziun e che vegn era preschentà e commentà en quest numer (p. 103)
Atgnamain èsi in paradoxon senza paregl: Dapi insaquants decennis ha l’instrucziun da linguas fatg ina metamorfosa decidida en direcziun da la communicaziun orala. E - guarda qua – gist en il medem temp è l’interess didactic per la fonetica e per la pronunzia sa diminuì remartgablamain. Sch’ins na savess betg pli sa regurdar da la predominanza quasi totala dal linguatg scrit, fiss ins inclinà da dir che la lingua en scola saja daventada pli e pli silenziusa.  Ha la didactica tecnisada pers il sensori per il sun e tun e per la dimensiun estetica colliada cun quels elements? Che la schientscha per questa domena da l’instruir e da l’emprender linguas è pir vida nascher, han era las redacturas responsablas per quest numer stuì realisar. Ma quai era motiv avunda da s’engaschar tant pli en chaussa. Uschia è naschida in interessant e gartegià numer tematic. Las lecturas ed ils lecturs na vegnan betg ad esser trumpads.
GG