Editorial

La casualitad ha vulì che PISA, l’acronim da “Programme for International Student Assessment”, il program da l’OCSE per la valitaziun internaziunala da las cumpetenza dals uffants da quindesch onns, coincida precis cun il num da la citad da la tur pendenta. Uschia entschaiva PISA a daventar, per tut quels pajais che na sa chattan betg en las emprimas posiziuns da la scala internaziunala, ina metafra per il stadi balluccont e problematic da la scola. Malgrà che la Svizra ha salvà l’onur cun las prestaziuns en matematica, appartegna la Svizra a questa gruppa, surtut quai che reguarda las cumpetenzas da basa da la lectura e da las scienzas naturalas. A nus interesseschan surtut las mancanzas dals giuvenils en la lectura, che vala bain sco ina ressursa indispensabla da vegnir a riva cun las pretensiuns d’in mund modern a moda cunscienta e cun success. In giuvenil da tschintg che concludan nossa scola obligatoria na dispona betg da las capacitads necessarias da chapir correctamain simpels texts e d’interpretar lur cuntegn. E betg main che 7% na chattan praticamain insumma nagin access a texts scrits. Resultats allarmants ch stuessan er svegliar noss interess. Cun quest numer da Babylonia ans occupain nus da questa tematica, e quai per duas raschuns: l’emprima reguarda il fatg che las mancanzas da lectura èn colliadas directamain cun la cumpetenza dal linguatg local e directamain proporziunalas a la durada da la dimora d’immigrats en in lieu. Surtut ils immigrads, che furman oz bundant 20% dals scolars, èn cleramain dischavantagiai. Ins sto entschaiver a ponderar a fund il problem da la rolla dal “linguatg matern” u “linguatg dal lieu” e da sia relaziun cun ils segunds linguatgs (instruids) e dals linguatgs (restants) dals “alloglots”. Da questa dumonda s’occupa ina contribuziun da Peter Sieber, commentada da Gianni Ghisla.
La segunda raschun ha da far cun las “strategias”. PISA ha anc ina giada dapli mussà che persunas ch’èn ablas d’applitgar strategias per schliar problems èn cleramain avantagiadas e cuntanschan consequentamain megliers resultats. Il fatg che PISA na valitescha betg simplamain il ‘possess’ da noziuns e linguatg, mabain metta l’accent sin cumpetenzas cumplexas, augmenta anc dapli l’impurtanza da las strategias. Babylonia tanghescha pia cun quest numer, deditgà principalmain a las strategias, in tema actual e didacticamein essenzial. Nus faschain quai cuntinuond ina lavur gia iniziada il 1994, nua che nus ans eran approfundids en la tematica en ina seria da trais numers (2/3/4-1994) e sperond che scolastas e scolasts aquistian en il futur las abilitads necessarias per intermediar strategias d’emprender en lur repertori professiunal. Las strategias, cun lur caracter cleramain interdisciplinar, san far punts tranter ils differents roms e tranter ils differents scolasts e furneschan bunas raschuns per collavurar, betg il davos er tranter ils scolasts da linguatgs, surtut tranter L1 ed L2. Quai è ina pretensiun indispensabla per ina scola sin l’ault dal temp. Forsa pudess ins er uschia turnar a metter sidretg ina instrucziun, che na sa po betg – gist tuttina sco la tur da Pisa - prestar ina “pendenza” anc pli gronda…

La redacziun