Editorial

Quest numer è deditgà al gieu. Il gieu didactic sco instrument didactic efficient, creativ e manaschabel per enritgir e variar las activitads da l’instruir e da l’emprender. Tgi sa sche la pretensiun da Friedrich Schiller è vaira, che l’uman daventa sasez propi lura cura che’el fa gieus. Tge chaschun fiss pli adattada per dar ina tscherta autenticitad a l’instrucziun da L2 sche betg ans servind cumplainamain da las resursas che il gieu didactic offerescha tant per ils giuvens, ch’en pli spontans enten retschaiver el, sco per ils creschids ch’en per regla pli reservads da vesair insatge ludic en ina activitads seriusa sco l’acquist da linguatg? Il gieu è il proxim parent da l’art. Perquai emprovan er las illustraziuns che nus avain elegidas da dar in tun allegher e stimulant a la grafica da quest numer. Ma il gieu è er ina metafra che gida a chapir ils problems ‘serius’. Uschia è er Johan Huizinga, l’autur dal famus Homo ludens, in dals cudeschs dal 20avel tschientaner che na dastgess betg mancar en la biblioteca d’in magister, sa dumandà sche nossa epoca saja forsa la suletta che haja emblidà il senn dal gieu e da sias reglas. Quai era pauc avant la segunda guerra mundiala, ma sche nus contemplain l’actualitad na pudain nus betg evitar la trista impressiun ch’il manco da respect per las reglas entschaivia a daventar ina constanta d’ina civilisaziun moderna en ina crisa evidenta. Sche nus schliain l’attenziun dals eveniments guerrils da quests mais e spustain ella vers las pitschnas dumondas linguisticas da noss pajais, èn las constataziuns che nus pudain far betg fitg differentas. Lain ans regurdas: avant betg belr temp cura ch’il Chantun Turitg aveva sfurzà si las reglas dal gieu confederà, instradond l’introducziun da l’englais tempriv cun prioritad visavi in linguatg naziunal. En las davosas emnas è questa schelta vegnida confirmada. Persuenter ha la Svizra romanda accentuà in corpore il princip d’in linguatg naziunal, pli concret dal tudestg (pauc amà) sco emprim linguatg L2. Ella è vegnida sustegnida dals chantuns da la Svizra dal nord-ost che cunfineschan cun la Svizra franzosa. Questa paisa dal problem era prevedibla. En quasi tut ils gieus datti perdents e victurs, ma en quest cas na ves’ins betg tgi che pudess gudagnar insatge en in conflict adina pli accentuà. Ins survegn plitost l’impressiun ch’il perdent saja l’entir pajais che assista alls sperdita da considerablas ressursas linguisticas – e culturalas – che vegnan unfridas sin l’altar d’interess particulars, surtut quels dal Chantun Turitg. Da l’autra vart stat l’impotenza da la Confederaziun privada d’instruments per defender las tendenzas communablas dad ina naziun plurilingua e pluriculturala. Ma forsa sa fa vesair a l’orizont la pussaivladad da dar ina manada al chamun e da redefinir las reglas en ina nova lescha da linguatgs federala: il Cussegl federal perpara il messadi ed il parlament vegn a s’occupar da quella en curt temp. Babylonia e la Fundaziun Linguatgs e Culturas han l’intenziun da s’engaschar intensivamain en questa materia per ch’i sa resultia ordlonder in instrument dign dad in pajais che retira ina gronda part da sia identidad a sia ritgezza linguistica e culturala.

La redacziun