Editorial

Ed uss? Ils 26 da favrer è il chantun da Schaffusa sa decidì sco emprim chantun a l’urna per l’instrucziun da dus linguatgs a la scola primara. Quest resultat è stà fitg impurtant. Las minoritads pon puspè trair flad: il franzos, talian ed ils auters linguatgs n’èn anc betg vegnids unfrids sin l’altar da la globalisaziun... Lain sperar che Schaffusa possia esser in pionier per quels chantuns che ston anc decider en chaussa.
E tuttina essan nus pir a l’entschatta! I na faschess bain betg senn da promover ina tala politica da linguatgs, sch’ ils meds necessaris per la realisaziun na vegnan betg deliberads? En quest reguard èsi impurtant da dar la parola a quels magisters che teman ch’in segund linguatg giaja a donn e cust da roms impurtants per il svilup dals uffants sco dissegn e musica, ni che quintan metter sut squitsch gist quels uffants che han gia uschia difficultads ed èn savens da lingua estra. A medem temp duess ins resguardar las numerusas experientschas ch’ins fa gia uss en la pratica da l’instrucziun.
Midadas èn damai necessarias, e quai betg be en la tabla da lecziuns! Ins na po betg simplamain instruir isoladamain in da l’auter ils differents linguatgs ed ins na po er betg tralaschar curs en la lingua e cultura d’origin. Linguatgs vivan numnadamain er ordaifer ils cudeschs e na pon betg vegnir intermediads sco savida da cudeschs. Ultra da quai na pon ins er betg spetgar miraclas dals scolasts quai che pertutga las cumpetenzas linguisticas en ils linguatgs ch’els vegnan a stuair instruir!
Ina tala politica custa bler e dumonda tant meds sco curaschi per l’innovaziun. È la prontezza necessaria avant maun? U vegn la malsegirtad economica e finanziala, surtut dal stadi, a predominar sur ina buna furmaziun da magisters ed ina reorganisaziun persvadenta da l’instrucziun?
Nus stuain tschiffar questa sfida ed ans engaschar per ils meds necessaris per ina vaira educaziun che ans avra la porta a la plurilinguitad, sco ella vegn p. ex. postulada dal Cussegl d’Europa. Be uschia vegnan noss sforzs per in pluralissem linguistic e cultural a far senn – il chantun da Schaffusa è be in exempel persuenter. E be uschia vegn ins a pudair evitar che la politica da linguatgs da la Svizra vegnia degradada ad in exercizi d’alibi a favur dal mitus da la Svizra plurilingua.

Jean-François de Pietro