Editorial
La discussiun davart dumber, successiun ed intensitad da las linguas estras en scola ha chatschà a chantun la dumonda cuntraversa dal diever da la lingua da standard en las scolas da la Svizra tudestga. A partir da quest onn da scola vegn discurrì prest exclusivamain tudestg standard en las scolinas da Schlieren, ina vischnanca en l’aglomeraziun da Turitg, che consista d’ina populaziun da caracter multi-etnic. Il dialect vegn pli u main be duvrà per istorginas, chanzuns e versets. Gruppas burgaisas han fatg opposiziun ed inoltrà ina petiziun – dentant senza success. La presidenta dal cussegl da scola curaschusa n’ha betg cedì e la gronda part da las mussadras la sustegnan.
La decisiun da Schlieren contribuescha a diminuir las difficultads cun la diglossia (dialect e standard), ch’ils uffants che discurran in’autra lingua en famiglia han. Ils uffants svizzers dentant han la chaschun d’exercitar meglier lur „bun“ tudestg standard ch’els s’han acquistà grazia a las medias. En quest cas ins pudessi discurrer cun raschun d’immersiun. Cun duvrar consequentamain il tudestg standard sco lingua da contact pudess era crescher la conscienza linguistica dals uffants.
Co statti cun las cumpetenzas da las persunas ch’instrueschan? Disponan ellas d’in tudestg adattà suffizientamain per situaziuns dal mintgadi? N’èsi betg uschia, ch’ins discurra en scola plitost in tudestg da scrittira? In studi da Thomas Bachmann e Barbara Ospelt da la Scol’auta da pedagogia da Turitg ha intercurì questa tesa (1).
Els han analisà il tudestg standard oral duvrà en scola ed han constatà, che scolastas e scolasts e scolaras e scolars ’utiliseschan senza problems ina lingua standard adattada per s’exprimer a bucca’ e che ’vegn s’orientà vers in register oral’. Sulettamain il diever da las furmas scursanidas, sco per exempel „find ich“ empè da „finde ich“ è plitost sutsviluppà. Gia il titel dal studi explorativ tradescha: „Die Sprechpraxis von Studierenden und Lehrpersonen: entschieden besser als ihr Ruf!“
Sche en Svizra duessan vegnir refurmads ils emprims onns da scolina e scola e vegnir creà in stgalim elementar u da basa, alura ston ins en mintga cas trair a niz l’acquisiziun da la lingua standard tempriva: globalisaziun e mediatisaziun na ston betg necessariamain signifitgar „English for all“, mabain pon era contribuir ad in’avischinaziun da las grondas regiuns da la lingua tudestga.
Cun ina politica ed ina pratica consequenta dal diever dal standard pudain nus activamain opponer a l’argument, che l’instrucziun da linguas estras tempriva influenzeschia las cumpetenzas en tudestg. Tuttavia betg, sche vegnan mess ils fundaments uschia ed i vegn garantì als uffants las meglras schanzas per in avegnir pluriling.
(1) Standardsprachliche Praxis von Studierenden und Lehrpersonen im Unterricht (2004) pon ins retrair forschung.entwicklung@phzh.ch
Daniel Stotz